AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ KOMİTESİ TESİSİ, ÇALIŞMA PRENSİPLERİ VE GÖREVLERİ
1. AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ KOMİTESİ KURULUŞ AMACI VE GÖREVLERİ
* Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde olması muhtemel afet ve acil durum hallerinde,
* Bu haller oluşmazdan önce veya bu haller sonrasında, ülkenin kaynaklarını en etkili bir şekilde kullanmak,
* Kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonun sağlıklı bir şekilde yerine gelmesini sağlamak,
* Bu gibi hallerde halkın ihtiyaçlarına daha hızlı ve etkin bir şekilde cevap verebilmek amacıyla, aşağıdaki şartlarda bir Afet ve Acil Durum Yönetimi Mekanizması oluşturulmuştur.
Bu kapsamda KKTC Başbakanlığına bağlı olarak yukarıda belirtilen amaçlara ulaşmak için “Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi” oluşturmuştur.
Komitenin görev alanı EK-A’da verilen afet ve acil durumlar ile KKTC Başbakanı’nın acil durum olarak tanımladığı hallerdir.
* Komite bu amaç doğrultusunda afet ve acil durum hallerinde, öncesinde ve sonrasında;
a. Afet ve acil durumlara yönelik, KKTC’nin afete hazırlık, müdahale ve iyileştirme safhalarına ait politikalarını belirler, gerekli çalışmaları yaparak bunların güncel ve her an hazır halde muhafaza edilmelerini sağlar. Kriz yönetimi safhasında ilgili kurumların bir bütün halinde uyum içinde çalışmalarını sağlar. Bu uyumun sağlanması amacıyla eğitim ve tatbikatlar düzenler.
b. Afet ve acil durum hallerine yönelik gerçekleştirdiği veya gerçekleştirmeyi planladığı çalışmalarla ilgili, KKTC Hükümeti’nin karar almasını kolaylaştırıcı öneri, teklif ve faaliyetlerde bulunur.
c. Yurt içinden ve dışından ihtiyaçlara yönelik kaynak teminini ve bunların doğru bir şekilde ilçelere dağıtımını sağlar, ilçelerin ihtiyaçlarını tespit ederek hangi şekilde giderileceğine karar verir.
d. Afet ve acil durum hallerinde halkı bilgilendirici açıklamalarda bulunur. Bu gibi haller öncesi eğitim amaçlı kamu spotları ve diğer bilgilendirici faaliyetlerde bulunur, farkındalık yaratarak kamuoyunun bu konuda bilinçli olmasını sağlar.
e. Afet ve acil durum oluşmazdan önce, afet ve acil durumun etkilerini azaltıcı her türlü çalışmanın, resmi veya özel kurum veya kuruluşlarda oluşturacağı alt çalışma gruplarıyla yerine getirilmesini sağlar.
f. Mülki Yönetimler ve Bölümleri Yasası’nda belirtilen ve Kaymakam başkanlığında örgütlenen organizasyonların, Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi’nin alt çalışma grubu olarak çalışmasını sağlar.
g. Komite, ihtiyaç duyması halinde, afet ve acil durum halleri ile ilgili yurt içi ve yurt dışından resmi veya özel tüm kurum ve kuruluşlar, sivil toplum örgütleri ve kişilerle işbirliği yapar.
h. Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi, tüm bu çalışmalarla ilgili kısa, orta ve uzun vadeli planlamalar hazırlayarak görevlendirmeler yapar, çalışma şemaları hazırlayarak çalışmaları takip eder ve sonuçlandırılmasını sağlar.
ı. Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi üç aylık faaliyet raporunu periyodik olarak Başbakana sunar.
i. Afet ve acil durumun türüne göre, müdahale ekiplerinin sevk ve idaresinin, mevzuatın görev verdiği ünitenin amiri tarafından yerine getirilmesini gözetir.
2. AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ KOMİTESİ’NİN OLUŞUMU
* Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi’nin oluşumu aşağıda verildiği gibidir.
a. KKTC Başbakanlık Müsteşarı (Başkan)
b. İçişleri ile görevli Bakanlık temsilcisi (Üye)
c. Sağlık ile görevli Bakanlık temsilcisi (Üye)
d. Çevre ile görevli Bakanlık temsilcisi (Üye)
e. Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı temsilcisi (Üye)
f. Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı temsilcisi (Koordinatör üye)
g. Polis Genel Müdürlüğü temsilcisi (Üye)
h. Orman Dairesi temsilcisi (Üye)
i. İtfaiye Müdürlüğü temsilcisi (Üye)
j. Belediyeler Birliği temsilcisi (Üye)
k. Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı temsilcisi (Üye)
l. Maliye Bakanlığı temsilcisi (Üye)
Komite Başkanı gerekli görmesi halinde, ihtiyaç duyulan resmi ve özel diğer kurum ve kuruluşlar ile kişileri de komite toplantılarına çağırabilir.
KKTC Başbakanı ihtiyaç duyduğunda komiteye başkanlık eder, uygun gördüğü bakan veya kişileri de toplantıya çağırabilir.
Komitenin her ayın ilk Pazartesi günü saat 13’te kendiliğinden toplanması esastır. Toplantıya katılamayacak olan üyeler mazeretlerini Komite Başkanına bildirir. Toplantı tarihinin değişmesinin zorunluluk arz etmesi halinde, Komite Başkanı üyeleri yeni tarihle ilgili bilgilendirir. Başkan veya üyelerin toplantıya katılmama durumunda, Başkan yerine Başbakan tarafından, üyeler yerine ise ilgili kurum veya kuruluş tarafından vekaleten biri görevlendirilir.
Afet ve acil durumun gerçekleştiği müdahale safhasındaki kriz hallerinde ise, komitede yer alan temsilcilerin bilgilendirmesi vasıtasıyla, komite ivedilikle toplanır ve diğer merkezlerin de süratle toplanmasını sağlar. Afet ve acil durum sona erene kadar krizi sevk ve idare eder.
3. KARAR ALMA SÜRECİ
Komite, afet ve acil durum halleri, öncesi ve sonrasında, konu ile ilgili her türlü kararı alır ve aldığı kararları ivedilikle Başbakana iletir. Kararlar toplantıya iştirak edenlerin oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde Başkanın ayırt edici oyu vardır.
KKTC hükümetinin karar almasını gerektiren hallerde, alınacak kararla ilgili görüş, öneri veya teklifleri ivedilikle Başbakana iletir. Afet ve acil hallerle ilgili Başbakanca verilen talimatlar veya Bakanlar Kurulu kararları, Komite tarafından derhal yerine getirilir.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi Başbakana karşı sorumlu olarak, onun adına görev yapar.
4. ALT ÇALIŞMA GRUPLARININ OLUŞUMU
Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi, afet ve acil durum hallerine hazırlıklı olmak, bu gibi hallerde hızlı ve etkin müdahalede bulunmak ve müdahale sonrasında, halkın yaşayışının normal şartlara geçmesine kadar geçen iyileştirme süresi boyunca, KKTC Başbakanının onayıyla, gerekli planlamaları ve halkın yaşayışının normal seyrine girmesine kadar gerekli hizmetlerin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, yasal görevi olan kurum ve kuruluşlar, sivil toplum örgütleri, yüksek öğretim kurumları veya kişilerden istifade ile alt çalışma grupları oluşturur.
Komite tarafından her alt çalışma grubuna bir başkan tayin edilir ve önceden hazırlanan çalışma takvimine göre çalışmanın geldiği safhalar hakkında çalışma grubu başkanı Komiteyi bilgilendirir.
Afet ve acil durumlara hazırlık açısından Kaymakam başkanlığında toplanan organizasyonlar birinci maddede belirtildiği gibi, yerel planlama, etüt ve diğer çalışmaların yapıldığı bir alt çalışma grubu olarak işlev görür.
5. AFET VE ACİL HALLERDE KOMİTENİN ÇALIŞMA ŞEKLİ
(KRİZ YÖNETİMİ)
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin, “Kriz Yönetim Mekanizması” başlangıçtan sonuna kadar üç safha halinde şematik olarak EK-B’de gösterilmiştir. Buna göre;
Afet ve acil durumlarda görev alan üç ana kurum (Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı, İtfaiye Müdürlüğü, Orman Dairesi) afet haberini alır almaz süreç ilerlemeye başlayacak.
İlgili mevzuatlarla görev alanı belirlenmiş kurumlar, kendi görev alanları ile ilgili afet ve acil durumla ilgili olayın koordine görevini yapacaktır.
*Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı – Deprem, Sel ve Su Baskınları, Karada Arama/Kurtarma.
*İtfaiye Müdürlüğü – Meskun mahal ve arazi yangıları ile trafik kazaları.
*Orman Dairesi – Orman yangınları.
Sürecin işleyişi:
Birinci aşama
a. Afetle ilgili esas sorumlu kurum, olay ihbarını alır almaz müdahaleye başlayacak.
b. Afet Acil duruma ilk müdahale eden kurum olayın büyümesi ve kontrolden çıkması halinde diğer kurumlardan yardım talep edecek.
c. Olay bölgesine giden görevli itfaiye amiri, İlçe polis müdürünü harekete geçirerek, ilçe kaymakamını olaydan haberdar etmesi ve aynı zamanda polis basın subaylığını bilgilendirerek, Bayrak Radyo ve Televizyonu(BRTK) ile Türk Haber Ajansı’nın (TAK) olaydan haberdar edilmesini sağlayacaktır.
ç. Olay kontrol altına alındığı takdirde olayla ilgili sorumlu koordinatör kurum söndürme çalışmalarına ne zamana kadar devam edileceğine karar verecektir.
d. Üç kurum olaya birlikte müdahale ettikten sonra olayın kontrol altına alınamadığı değerlendirmesi yaptıkları takdirde, olayla ilgili esas sorumlu kurum ilçe kaymakamını arayıp İlçe Kriz Yönetim Merkezi’nin kurulması gerektiği haberini verecek. Akabinde olay bölgesinde afet ve acil duruma müdahale eden ekip amirlerinin, sevk ve idareyi gerçekleştirecekleri bir Operasyon Merkezi kurulacaktır.
e. Bu aşamada İlçe Kriz Yönetim Merkezi, ilgili ilçenin Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı Müdürlüğü binasında ivedilikle toplanacaktır. Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı Bölge Müdürü İlçe Kriz Yönetim Merkezi’nin diğer üyeleri ile istişare içerisinde koordinasyon görevini üstlenerek, İlçe Kriz Yönetim Merkezi Başkanı olan ilçe kaymakamının doğru karar almasını ve kurumlar arası koordinasyonun sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini temin edecektir. İlçe Kriz Yönetim Merkezi üyeleri gerek duyduğu takdirde olay bölgesindeki Operasyon Merkezinde inceleme ve görev yapabilecektir.
İkinci aşama
f. Olay bölgesi ekiplerinin desteklenmesine yönelik çalışmalarına başlayan İlçe Kriz Yönetim Merkezi, öncelikli olarak araç ve yiyecek dahil her türlü lojistik destek havuzunun nerede toplanacağı ile ilgili yer tespitinde bulunacaktır.
g. Ardından BRTK ve TAK Ajansının, basını ve halkı bilgilendirici, devletin kontrol ve gücünün devrede olduğunu gösterecek şekilde yayın ve bilgilendirme yapması için olay bölgesinde veya İlçe Kriz Yönetim Merkezinde görev yapmasını sağlayacaktır.
h. Söndürme çalışmaları için hava desteği veya bilgi edinme yönünde helikopter talebi gibi gerekçelerin oluşması halinde en kısa zamanda bunların temini için çalışacaktır.
ı. Helikopter talebi, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Komite Başkanının onayına müteakip Orman Dairesi Müdürlüğünce Türkiye Cumhuriyeti Orman Bakanlığından, Dışişleri Bakanlığı tarafından ise Birleşmiş Milletler veya İngiliz Üsler Bölgesi Komutanlığından talep edilecektir. Talep eden kurum, helikopterin sevk ve idaresiyle yönlendirilmesini sağlayacaktır. Ayrıca talebe müteakip Sivil Havacılık Daire Müdürlüğüne bilgi verilip gerektiğinde helikopter pilotlarıyla irtibata geçilmesi gerçekleştirilecektir.
Üçüncü aşama:
i. Olayın daha da büyümesi ve diğer ilçeleri de tehdit edecek hale gelmesi durumunda Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Komitesi Toplanır (BAADYK).
j. BAADYK, dış ve uluslararası yardımlar için devreye girerek İlçe Kriz Yönetim Merkezi ve olay bölgesi ekiplerine destek verir.
* Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi: Başbakana karşı sorumlu olarak onunla eşgüdüm içinde görev yapar. Komite normal şartlarda, afet ve acil durumlara hazırlık çalışmalarını yerine getirirken, afet veya acil durumun oluştuğu kriz hallerinde, tesis edilecek yönetim ve koordinasyon merkezlerinin uyum içinde çalışmalarından sorumludur. Komitenin görevleri birinci maddede belirtildiği gibidir.
* Mobil Kriz Koordinasyon Merkezi
Afet veya acil durum hallerinde, Afet ve Acil Durum Yönetim Komitesi’nin gerek duyması halinde kurulur.
İlçelerde kurulacak ve her ilçede Kaymakam başkanlığında oluşturulan İlçe Kriz Yönetim Merkezleri’nden alacağı bilgiler doğrultusunda, ilçeler arasındaki koordinasyonla birlikte Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi arasındaki iletişimi gerçekleştirir.
Mobil Kriz Koordinasyon Merkezi bu görevine ilaveten, afetten etkilenen ilçe veya ilçeler ihtiyaç planlaması, kaynak tahsisi, muhaberenin sağlanması ve gelişen durumlarla ilgili basını bilgilendirme görevini yapar.
Bu merkez, afet ve acil durumun tek bir ilçe sınırları dahilinde gerçekleşmesi halinde, İlçe Kriz Yönetim Merkezi ile birlikte çalışabilir.
Mobil Kriz Koordinasyon Merkezi’nde, Merkez Kaymakamı başkanlığında aşağıda belirtilen kişiler görev yapar. Bu merkezde afet ve acil durumun türüne göre, Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi, gerekli gördüğü ilave üye görevlendirmesi yapabilir.
* Merkez Kaymakamı (Başkan)
* Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı temsilci
* Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı temsilcisi
* Polis Genel Müdürlüğü temsilci
* İtfaiye Müdürlüğü temsilcisi
* Orman Dairesi Müdürlüğü temsilcisi
* İlçe Belediyelerinden birer temsilci
* Sağlık Bakanlığından bir temsilci
* İlçe Kriz Yönetim Merkezi:
Afet ve acil durumdan etkilenen her ilçede, İlçe Kaymakamı başkanlığında bir İlçe Kriz Yönetim Merkezi kurulur. Merkezin üyeleri şu şekildedir.
* İlçe Kaymakamı (Başkan)
* Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı temsilcisi
* Sivil Savunma Bölge Müdürlüğü temsilcisi
* İlçe Polis Müdürü
* Su İşleri Dairesi Müdürlüğünden bir temsilci
* Bölge İtfaiye Şubesinden bir temsilci
* Orman Dairesi’nden bir temsilci
* Karayolları Dairesi’nden bir temsilci
* İlçe Belediyelerinden birer temsilci
İlçe Kriz Yönetim Merkezi, ilçesinde meydana gelecek her türlü afet ve acil halle ilgili olarak her türlü faaliyeti gerçekleştirmek, ilçesinde gerekli organizasyonu yapmak, halkın tüm ihtiyaçlarını tespit edip gidermekle mükelleftir.
Bunun için Mobil Kriz Koordinasyon Merkezi veya gerekmesi halinde Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi ile iletişim içinde çalışır, yapılacak eğitim ve tatbikatlarla yapılması gereken faaliyetler önceden pekiştirilir.
Kurulan yönetim merkezinde ilçe kaymakamı genel sorumlu ve koordinasyondan sorumludur. Afet ve acil durumun türüne göre, KKTC’deki mevzuatın vermiş olduğu görevler doğrultusunda, görev verilen ünitenin bu merkezdeki sorumlusu afet ve acil durum bölgesindeki müdahale ekiplerinin sevk ve idaresini gerçekleştirir.
6. KAYNAK BİLGİLERİNİN GÜNCEL OLARAK MUHAFAZASI
Afet ve acil durumlara yönelik yapılması zorunlu çalışmalara kaynak teşkil edecek ve bu hallerde kullanılması zorunlu olan her türlü araç, malzeme ve teçhizatın durumu, sağlık merkezleri, fırınlar ve bunun gibi diğer kaynakların bulunduğu yer, miktar ile görevli ve sorumlu personelin iletişim bilgileri, personel görevlendirme listeleri, altı aylık periyotlar halinde Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi’ne bildirilir.
Afet ve acil durumlara doğrudan müdahale eden ekiplerde görev yapan personel ve teçhizata yönelik güncelleme listeleri ise aylık olarak düzenlenir ve Komiteye bildirilir. İlçelerde özel işletmelerin demirbaşlarında bulunan araç ve malzemenin tespiti ise ilçe kaymakamlıkları tarafından yerine getirilir. Kaymakamlıklar afet ve acil durumlara karşı hareket tarzı planlarını, afet ve acil durum oluşmazdan önce hazırlar.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi, derlenen bilgilerin güvenli bir şekilde muhafazası için gerekli önlemleri alır, bilgilerin kullanılması ve depolanmasında yetki paylaşımının esaslarını belirler.
7. KOORDİNASYON
Tüm bu faaliyetlerin gerçekleşmesinde Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı temsilcisi Komite Başkanı ile eşgüdüm içinde çalışarak Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi’nin çalışmalarında koordine görevi yapar. Bu çerçevede bilgilerin güncel olarak tutulması, toplantı gündemlerinin belirlenmesi, yapılması gereken çalışmaların takibi ve raporlanmasını gerçekleştirir, Afet ve Acil Durum Mekanizmasının düzgün bir şekilde çalışması ile ilgili bilgilerin güncel tutulmasını sağlar.
Afet ve acil hallerde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi’nin eşgüdüm içinde bulunacağı ünitelerle güvenilir ve kesintisiz iletişim kurması esastır. Bu amaçla telli ve telsiz iletişim sistemleri öncelikle tesis edilir, mevcut sistemlerin amaca uygun olarak organizasyonu gerçekleştirilir.
8. DİĞER HUSUSLAR
Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi’nin görev yapacağı mekânların tespiti, görevlerin icrası safhasındaki gerekli olacak mali kaynak ve ihtiyaç olabilecek personel görevlendirmesi Komite Başkanlığının, Başbakanlığa yönelik yazılı talebi üzerine KKTC Bakanlar Kurulu tarafından karara bağlanır.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi’nin ihtiyaçları KKTC Bütçesi’nin mahalli projeler altındaki Maliye Bakanlığı’nın uygun göreceği bir kalemden karşılanacaktır.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Komitesi Başkanı, bu kararda konu edilen yönetim veya koordinasyon merkezlerine yönelik kurum veya kuruluşlarca yapılan görevlendirmelerde, gerekli görmesi halinde, ilgili kurum veya kuruluştan görevlendirmede değişiklik yapılmasını isteyebilir.
Bu kararla birlikte Siber(K-I)332-2013 karar numaralı Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırılır.